برخی از باید ها و نباید های بازنمایی زن در رسانه مقدمه بررسی های رسانه و دین در غرب سابقه ای دیرینه دارد . در این مطالعات به ابعاد گوناگون دین و رسانه پرداخته می شود.تاثیر متقابل رسانه و دین از دغدغه های روزگار ماست.از سویی رسانه ها تاثیری عمیق و گسترده در دین و اخلاق جامعه باقی می گذارند... Read more »
(رادیو، تلویزیون، خدمت عمومی) به نظر دنیس مک کوایل استاد و محقق مشهور علوم ارتباطات ، مفهوم رادیو و تلویزیون خدمت عمومی، مبین نوعی دیگری از نظریه مسئولیت اجتماعی است که با بکار گیری ترتیبات نهادی متفاوت برای اخذ و فعالیت سخن پراکنی با مفهوم وایده منفعت مطابقت دارد علاوه بر این ماهیت انتظارات عمومی از موسسات رادیو و تلویزیونی(... Read more »
بسمه تعالی سیر تحول وسایل ارتباط جمعی و تاثیر آن بر جامعه ( با نگاه به جامعه ایران ) نویسنده: سید محمود مرتضوی هشترودی و حمید رضا محمدی مقدمه : اهمیت خاص وسایل ارتباط جمعی در دنیایی که هر روز بیش از روز پیش به گسترش این وسایل میانجامد و در نهایت موجبات بسط نفوذ و تاثیر آنان را فراهم... Read more »
بسمه تعالی دین، تلویزیون، آسیب ها قاسم کرباسیان تلخیص از: سید محمود مرتضوی هشترودی و حمید رضا محمدی این مقاله به نقل ازسایت پژوهشکده باقر العلوم و سایت اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی تاخیص شده است. در این نوشتار بر آنیم به برخی از آسیبهای موجود در برنامههای دینی و برنامههای با رویکرد غیر دینی تلویزیون ایران اسلامی بپردازیم. قبل... Read more »
جزوه نظریه های ارتباط جمعی گردآورنده: سید محمود مرتضوی هشترودی و حمید رضا محمدی * نظریه چیست ؟ نظریه ها . مفاهیم تئوریک ارکان اساسی علوم را تشکیل می دهند زیرا تمام تحلیل ها و تفسیرهای ما از پدیده های مختلف طبیعی و اجتماعی ، در قالب تئوریها صورت می گیرد. تئوری به داده ها و مشاهدات هر فرد ،... Read more »
حجاب و رسانه
مفهوم نگرش به دين بشر امروز در معرض انواع اطلاعات و تبليغات قرار مى گيرد، ابر قدرت هاى رسانه اى با استفاده از راهکارها و شيوه هاى گوناگون، اطلاعات خويش را در اختيار جهانيان قرار ميدهند
مفهوم نگرش به دين بشر امروز در معرض انواع اطلاعات و تبليغات قرار مى گيرد، ابر قدرت هاى رسانه اى با استفاده از راهکارها و شيوه هاى گوناگون، اطلاعات خويش را در اختيار جهانيان قرار ميدهند
تمامى اين تلاش ها و هزينه کردن ها به منظور شکل دهى «نگرش» انسان ها نسبت به رويدادها، اشياء، افکار و انديشه ها صورت مى پذيرد. زيرا نگرش افراد نحوه رفتار آنان را رقم مى زند، تقريبا همگان يک رابطه عميق و تنگاتنگى را بين رفتار و نگرش مى بينند. شواهد تجربى نيز نشان مى دهد که بخش اعظم عملکردهاى انسان تحت تأثير نگرش او انجام مى پذيرد. در منابع اسلامى نيز مى توان شواهدى قانع کننده بدست آورد که از يک ارتباط تنگاتنگ بين نگرش و رفتار پرده بر مى دارند.
درآمد
يکي از چالشهاي تلويزيون ديني، مسئل? سرگرمي است و اينکه آيا تعارضي بين سرگرمي و دين وجود دارد يا خير؟ آيا سرگرمي همان لغو است؟ يک برنام? ديني تا چه اندازه ميتواند هدف خود را سرگرم کردن مخاطب قرار دهد؟ و آيا رسان? ديني که ذاتاً هدفش کمک به دينداري است، با رسان? سرگرمکننده ـ که هدفش صرفاً جذب مخاطب است ـ قابل جمع است؟
اين نوشتار ابتدا با تحليل انواع برنامههاي سرگرمکننده، به بازتعريف معاني گوناگون سرگرمي ميپردازد و سه نوع مختلف از برنامههاي سرگرمکننده را از يکديگر تفکيک ميکند:
1. سرگرميهاي غفلتزا و تخديرکننده
2. سرگرميهاي استراحتدهنده و شاديآور
3. سرگرميهاي بهبوددهند? ارتباط و افزايشدهند? تاثير
و سپس به بررسي اين مسئله ميپردازد که هر يک از اين انواع سرگرمي چه جايگاهي در رسان? ديني دارند.
و اما بعد...
درآمد
ادارهكل صداي استانها در راستاي تحقق اهداف سازماني و سياستهاي مصوب خود، از سالهاي گذشته اقدام به طراحي و تدوين دستورالعمل ارزيابي برنامهها نموده و متعاقب آن كميتههاي ارزيابي را در مراكز استان و همچنين در ادارهكل صداي استانها (ستاد) تشكيل داده است. اين اقدام در سالهاي اخير، ضمن حمايت و پشتيباني حوز? معاونت امور مجلس و استانها با قوت و شتاب بيشتري ادامه يافته و با بهرهمندي از كارشناسان صاحبنظر و آشنا به كار در بخش صدا، بسياري از برنامههاي صداي مراكز را بازشنوايي و ارزيابي شده است.
بررسي حاضر با نام ديدگاههاي كارشناسي و ارزيابي برنامههاي راديويي گروه معارف مراكز استانها حاصل 121 جلس? دوساعت? كارشناسان و ارزيابان برنامه است كه در طي 242 ساعت، موفق به بازشنوايي 175 برنامه از نوع ب و ج با موضوع معارفي شدهاند. در طي اين مدت، ارزيابان 8068 ساعت برنامه را بازشنوايي و نظر خود را در فرمهاي مربوطه ثبت نمودند. اين كارشناسان متشكل از سه تهيهكنندة راديويي، يك نويسندة راديويي و چهار كارشناس ارزياب برنامههاي راديويي بودند و برنامههاي ارسالي در موضوعات معارفي را از 28 مركز استان كه در طول تيرماه لغايت ديماه گذشته (طي 6 ماه) توليد و پخش شده بودند، نقد و ارزيابي كردند. اميد است گزارش بررسي حاضر كه نتيج? تلاش جمعي و اظهارنظر صائب ارزيابان برنامهاي است، بتواند با تاثير بر نگاه دستاندركاران رسانه، منجر به اثرگذاري مضاعف اين گونه برنامهها بر مخاطبان شود.
در برخي توليدات سيما كه در ساختارهاي برنامه اي گوناگون صورت مي گيرد از كارشناس يا كارشناساني بهره برده مي شود؛ كارشناساني با عناوين كارشناس پزشكي، كارشناس حقوقي، كارشناس نظامي، كارشناس سياسي، كارشناس مذهبي و...
به كار گيري كارشناس، اصولاً بر غناي وجه پيامي برنامه مي افزايد و پرداختن بدان كه به نوعي از مباحث پژوهش برنامه اي به شمار مي آيد، امري در خور توجه و اعتناست. اين امر در برنامه هاي نمايشي كه از ساختار دراماتيك برخوردارند و در القاي پيام، معاني تصريحي، تلويحي و ضمنيِ را همراه با يكديگر در بردارند، از پيچيدگي هايي برخوردار است. آنچه در اين نوشته موضوع بحث است، كارشناس مذهبي در ساختار برنامه هاي نمايشي است.
از آغاز تا كنون، مذهب همواره نقش مهمي در زندگي ما ايفا كرده است. ما در سراسر تاريخمان[1] ايمان مذهبي را به عنصري مهم در جستوجوي خود براي دستيابي به اقناع فردي تبديل ساختهايم. ما سعي كردهايم تا زندگي خود را بر زمينهاي استعلايي قرار دهيم. تأثير اين موضوع و ايمان مذهبي ما را قادر ساخته تا به منبعي از نيرو برسيم كه قادرمان ميسازد تا مسئوليت زندگي خود را بر عهده بگيريم و از آزادي خود به شيوهاي مسئولانه استفاده كنيم. تحقق ايمان مذهبي در زندگي ما باعث شد تا اين زندگي برخوردار از معنا شود و به ما كمك كند تا دريابيم چه كسي هستيم و چه ارزشهايي را برگزينيم كه از طريق آنها زندگي و تلاش كنيم تا با ديگر انسانها ارتباطي بر اساس عشق برقرار سازيم. شايد اين امر توضيح دهد كه چرا 94% از مردم آمريكا ميگويند به خداوند اعتقاد دارند. اينكه چرا 41% از آنها براي شركت در مراسم مذهبي آخر هفته به كليسا يا كنيسه ميروند و چرا كتابهاي مذهبي همواره در فهرست پرفروشترين كتابهاي آمريكا هستند.
20 سال گذشته، دورهاي سرشار از تحولات سترگ در عرصة دين بوده است. وابستگيهاي ديني مردم آمريكا از هر زمان ديگري گوناگونتر و عقايد و ارزشهاي ايشان متنوعتر شده است.[1] نهادهاي ديني دو برابر نيازها و سبكهاي مختلف زندگي مردم پاسخگوتر شدهاند[2] و بدين منظور به تدابيري روي آوردهاند از جمله استفاده از عناصر معاصر در آيين پرستش و تنظيم برنامههايي براي گروههاي كوچك به منظور پرداختن به مسايلي كه اعضاي آن گروهها طي زندگي (روزمره) با آنها مواجه ميگردند. دو دهة گذشته، همچنين، شاهد سياسيشدن بسياري از سازمانهاي كليسايي و شبهكليسايي بودهايم. اين روند را به آشكارترين شكل ميتوان در نبرد فرهنگي جاري [در جامعة آمريكا] بر سر موضوعاتي همچون سقط جنين، هنر و رسانهها مشاهده كرد كه با فرارسيدن نيمة دهة 1990 ميلادي تبديل به جنبشهايي در قاعدة هرم اجتماعي آن كشور شده بودند.
امروزه آشوبي نظاممند بر سراسر دنيا حاكم است. نظمي اطلاعاتي در درون دنيايي پيچيده از نهادهاي اجتماعي ـ سياسي در حال شكل گيري است. مدارس به آموزش رايانه ميپردازند، در حالي كه شبكههاي تروريستي اينترنتي به دنبال هماهنگي برنامههاي خود در سراسر دنيا هستند. فنآوريهاي رايانهاي در جهت برقراري دموكراسي پيش ميروند، در حالي که جنگ سايبرنتيكي به راهبردي نوين براي پنتاگون تبديل ميشود. چشمانداز اجتماعي دنياي امروز را انبوه چندرسانهايها و اشكال متغير توليدات فرهنگي ترسيم مينمايند ولي اين دورنماي اجتماع كنوني، به واسط? اَشكال دو رگ? ليبراليسم مردمسالارانه در سياست نيز بازنمايي ميشود. گرچه فنآوري ارتباطات به طور فزايندهاي موضوع اصلي تحليلها واقع شده است ولي بايد گفت که فنآوري فينفسه بحرانساز نيست. مسئله، تفكيك اهداف اجتماعي تحققيافتني از افسونهاي ايدئولوژيکي، مستلزم تجزيه و تحليلهاي مفصل ابعاد گوناگون مباحثي چون زبان، موسسهها، نهادها و تجارب روزمره است.
مفهوم نگرش به دين بشر امروز در معرض انواع اطلاعات و تبليغات قرار مى گيرد، ابر قدرت هاى رسانه اى با استفاده از راهکارها و شيوه هاى گوناگون، اطلاعات خويش را در اختيار جهانيان قرار ميدهند
تمامى اين تلاش ها و هزينه کردن ها به منظور شکل دهى «نگرش» انسان ها نسبت به رويدادها، اشياء، افکار و انديشه ها صورت مى پذيرد. زيرا نگرش افراد نحوه رفتار آنان را رقم مى زند، تقريبا همگان يک رابطه عميق و تنگاتنگى را بين رفتار و نگرش مى بينند. شواهد تجربى نيز نشان مى دهد که بخش اعظم عملکردهاى انسان تحت تأثير نگرش او انجام مى پذيرد.
منبر جايگاهي است که خطبه يا خطابه از آن ايراد ميشود. خطابه نيز عبارت از سخني است که در برابر جمع براي اقناع و برانگيختن آنان ايراد ميشود. برخي در پي آن بودند تا پيشينه استفاده از منبر را در فرهنگهاي پيش از اسلام جستجو کنند. پيامبر اسلام پيش از ساخت …
بسياري از لغتدانان عرب، واژه منبر را از ريشه عربي نَبَرَ به معناي عالي و بلند دانستهاند.
ابن منظور ميگويد: «محل ايراد خطبه توسط خطيب را به دليل بلندي آن، منبر ميگويند.»
بسياري از تئوريهاي فيلم به فهم اين نکته ربط داده شده که چگونه مخاطب در فهم خود معني فيلم را بازسازي کند؟ و حقيقتي را که سينما به آن رسيده است، روشن کند؟
درآمد :
الهيات انتقادي، روي باورهاي الهيات سنتي نظير خير و شر مبتني است و از تفسير تمثيلي و نمادين، براي ارزيابي داستانهاي ديني بهره ميگيرد. خواندن صحيح يک متن ديني، اين نکته را تدارک ميکند که چگونه يک فيلم، معاني ديني را حتي با بينندهاي که با متنهاي و سنتهاي ديني ناآشنا است، مرتبط ميکند.
چكيده:
فرآيند تبليغ، به عنوان شاخص مهم ارتباطات اجتماعي در جامعه ايران شناخته شده و پژوهش، به عنوان مبناي سياستگذاري و برنامهريزي در حوزه تبليغات اسلامي با تأكيد بر ارتباطات سنتي و مدرن، از اهميت ويژهاي برخوردار است. در مقاله پيشِ رو به اين پرسش پاسخ ميدهيم كه، با توجه به كاركردها و شرايط هر يك از رسانهها و نظر مخاطبان، چه راهبردهايي براي حضور منبر در برنامههاي راديويي و تلويزيوني وجود دارد. بدين منظور، با استفاده از روش اسنادي و مراجعه به پژوهشهاي پيشين، كاركردها و شرايط رسانههاي منبر، راديو و تلويزيون را مشخص كرديم و با روش پيمايش و با استفاده از تكنيك پرسشنامه، استفاده و رضامندي افراد بالاي 18 سال ساكن تهران از منبرهاي پخششده در راديو و تلويزيون، بررسي شد. با توجه به نتايج اسنادي و پيمايشي پژوهش، راهبردهايي براي حضور منبر در راديو و تلويزيون ارائه ميشود كه به اختصار آنها را مرور ميكنيم.
ضرورتهاي بازار و محدوديتهاي اسلامگرايي
در جو سياسي کنوني مشکل بتوان از مذهب ( يا دقيقتر بگوييم اسلام ) سخن به ميان آورد بدون اينکه برخورد تمدنها ـ که تلاش ميکند بيشتر مناقشات سياسي جهان را در چهارچوب برخورد بين مدرنيتة سکولار غرب و سنت اسلامي بازگو کند ـ به ذهن انسان خطور کند. بسياري از تحليلگران تلاش کردهاند تا سرسختي سنت اسلامي را در بسياري از نقاط جهان به ويژه در خاورميانه به عقبماندگي تمدن اسلامي نسبت دهند. برخي از دانشوران از جمله لوييس[1] تلاش کردهاند تا بدانند در تاريخ اين منطقه از جهان، چه رويدادي سبب شد تا چنين وضعيتي پيش آيد.[2] اسلام نه تنها به عنوان يک فرهنگ منسجم، خودبسته و خودگويا تلقي شده است بلکه به عنوان اصليترين مانع بر سر راه کشورهاي اسلامي محسوب شده است که تلاش ميکنند به باشگاه انحصاري مدرنيته ملحق شوند. لوييس، هانتينگتون و پيروان مشتاق آنها در اين فرضية کاملا اغراقآميزِ محورگرايي فرهنگي[3] تنها نبودهاند.
صدا و سيما بهمثابه پاي مجموعه رسانهاي کشور در حال رواج دادن نوعي عوامگرايي ديني است که عملا در مقابل اسلام نخبگان واقع ميشود. انتقادهايي که به صداوسيما ميشود، واکنشي به همين عوامگرايي است.
يکي از اوليات راه اندازي يک رشته ي جديد مطالعاتي در مراکز پژوهشي يا دانشگاه ها ـ مانند رشته هاي دين و رسانه، فلسفه ي رسانه، اخلاق و رسانه ـ آشنايي با تلاش هاي علمي مکتوب ديگران (مقاله ها، کتاب ها، مرورها، يادداشت ها) است که هم امکان مطالعه ي آخرين دستاوردهاي ديگران را فراهم مي کند و هم مسيرهاي رفته و يا نرفته را مشخص مي کند. حال هر چه رشته ي تازه تأسيس در حدومرزهاي خود مبهم تر باشد ـ مانند رشته هايي چون فلسفه ي رسانه يا دين و رسانه ـ اين بازخواني تجربيات ديگران اهميت وافري پيدا مي کند. ماهيت بينارشته اي مطالعات دين و رسانه و يا فلسفه ي رسانه نيز مزيد بر علت است.
در شناسايي کتب انگليسي درباره ي دين و رسانه، عمده ترين مرجع، سايت پر بيننده ي Amazon است. البته سايت bn.com هم کمک کننده است. ناگفته نماند ملاک ما در معرفي کتاب ها، در درجه ي اول اهميت آن ها است؛ در مرحله ي بعدي تعلق زماني کتب به پس از فروپاشي جهان دوقطبي اهميت دارد؛ چرا که تا پيش از آن، بسياري از کتب متأثر از فضاي جنگ سرد بوده اند که اکنون آن فضا و مباحث آن اولويتي ندارند. هم چنين دهه ي نود آغاز ظهور پديده هاي رسانه اي جديد بود که تغييرات بزرگي در پژوهش هاي دين و رسانه ايجاد کرده اند. در ضمن اگر کتابي در بازار نشر ايران چاپ شده باشد يا در حال چاپ باشد يا اين که در دست ترجمه باشد، تلاش مي کنيم در اين مجال يادآور شويم.
و اما بعد...
سپهر عام رسانههاي جمعي مدرن به عنوان برجستهترين دستاوردهاي جهان صنعتي و فناوريهاي فرهنگي و ارتباطي پرنفوذ، همه پديدهها و عناصر فرهنگي از جمله دين را به گونههاي مختلفي پوشش داده است. كم و كيف اين ارتباط و آثار و نتايج حاصل از آن، به ويژه در حوزه تعامل دين و رسانههاي تصويري، سؤالات و مباحث مهمي را به ميان كشيده و دينپژوهان و رسانهپژوهان را به عرصههاي مطالعاتي جديدي سوق داده است. اين نوشتار درصدد است تا به اجمال بخشي از نقطه تلاقيهاي اين دو حوزه را مورد بررسي قرار داده و تصويري هرچند كلي از فضاي حاكم بر اين تعامل به دست دهد. گونههاي مختلف تعامل دين و رسانه، تأثير و تأثّر هر يك بر، و از ديگري، عوامل مؤثر در تشديد يا تضعيف اين ارتباط و روند جاري اين تعامل عمدهترين مباحثي است كه تصريحا و تلويحا از آن سخن رفته است.
كليدواژه ها: دين، فرهنگ، ارتباطات، رسانه، رسانه ديني، دين رسانه اي، سكولاريسم.
چكيده :تاثير متقابل رسانه و دين از دغدغه هاي روزگار ماست . از سويي رسانه ها تاثيري عميق و گسترده بر دين و اخلاق جامعه باقي مي گذارند و از سويي ديگر مجبورند در كاركردهاي ذاتي خويش آموزه ها و خطوط قرمز ديني را مراعات كنند . اين واقعيتي است كه در جهان شاهد آنيم و درعين حال مخالفاني نيز دارد.
كساني هستند كه نه تنها كاركرد ديني و ارزش گرا را نافي فلسفه وجودي اين پديده نو ظهور مي دانند، كه آن را ناقض حقوق اوليه بشر تلقي مي كنند؛ همان گونه كه كسان ديگري رسانه را به عنوان موضوعي نو پيدا، خارج از قلمرو احكام و دستورات ديني مي دانند و به اين ترتيب منكر تعامل دين و رسانه هستند.
حقوق نمي تواند در برابر اين واقعيتها بي تفاوت و نظاره گر باشد و از اين رو، چه در حوزه داخلي و چه در حوزه حقوق بين الملل ، تلاش هايي براي تبيين رابطه دين و رسانه صورت گرفته است . مقاله حاضر گامي است كه از ديدگاه يك حقوق دان مسلمان ايراني در اين زمينه برداشته شده است.
واژه هاي كليدي : رسانه، دين، حقوق، اصل جريان آزاد اطلاعات،اخلاق حرفه اي
چکیده :تاثیر متقابل رسانه و دین از دغدغه های روزگار ماست . از سویی رسانه ها تاثیری عمیق و گسترده بر دین و اخلاق جامعه باقی می گذارند و از سویی دیگر مجبورند در کارکردهای ذاتی خویش آموزه ها و خطوط قرمز دینی را مراعات کنند . این واقعیتی است که در جهان شاهد آنیم و درعین حال مخالفانی نیز دارد
Read more »